Μπασκετική κουλτούρα, επικοινωνία και ανάπτυξη παικτών στην προπόνηση ομάδων μπάσκετ (Μέρος 1ο)

Α.Ν.Ο. Γλυφάδας Κυπελλούχος Ελλάδας 2001-02 και 2002-03 

Μπασκετική κουλτούρα και επικοινωνία 

Οι ομάδες υψηλού επίπεδου (elite teams) αν κάποιος μπορεί να τις παρακολουθήσει στην προπόνηση (είχα την δυνατότητα και την τύχη να παρακολουθήσω από κοντά προπονήσεις ομάδων στο NCAA και Α1 από νεαρή ηλικία), δεν κάνουν στην προπόνηση μαγικά πράγματα, ούτε εκτελούν ''νέες'' ασκήσεις. Αυτό που τις ξεχωρίζει είναι πως εκτελούν τις ασκήσεις και την προπόνηση. Η τρομερή ενέργεια, η ακρίβεια, η επικοινωνία και η σημασία στην λεπτομέρεια  είναι σε τελείως διαφορετικό (ανεπτυγμένο επίπεδο) αυξάνοντας έτσι καθημερινά την απόδοση τους σε σχέση με τον ανταγωνισμό. Είναι επομένως η ποιότητα της μπασκετικής κουλτούρας που έχουν που τις ξεχωρίζει. Όλα αυτά βέβαια έχουν άμεση σχέση με την ποιότητα των παικτών κάθε ομάδας η οποία καθορίζει και το επίπεδο δουλειάς.

Η επικοινωνία είναι κομβικής σημασίας σε κάθε ομάδα και είναι καλό να γίνεται με σύντομο τρόπο και να περιλαμβάνονται και οι παίκτες στην διαδικασία. Οι παίκτες συνήθως δεν ξέρουν τι να πουν, πότε να το πουν και πώς να το πουν και αυτό είναι κάτι που το προπονητικό επιτελείο πρέπει να βελτιώσει. Η ''ομιλία'' είναι σημαντική και πρέπει να υπάρχει μια κοινή μπασκετική γλώσσα.

Θα δώσω ένα χειροπιαστό παράδειγμα ώστε να αντιληφθούμε τι ξεχωρίζει τις ομάδες κορυφαίου επίπεδου από τις μέτριες και το οποίο είναι η αλληλοεπίδραση (επικοινωνία) των παικτών μετά από κάποιο λάθος. Η αντιμετώπιση του λάθους σε μια μέτρια ομάδα δεν έχει σωστή αλληλοεπίδραση, δεν υπάρχει θετική οπτική επαφή μεταξύ των παικτών, η γλώσσα του σώματος είναι λάθος, οι παίκτες χαμηλώνουν το κεφάλι, δεν υπάρχει συγκέντρωση στην επόμενη φάση. Το ίδιο συμβαίνει και με τον πάγκο όπου δεν υπάρχει συνήθως σωστή αντίδραση με παίκτες σιωπηλούς που δε ''συνεισφέρουν''.

Σε ομάδες κορυφαίου επιπέδου αυτό συμβαίνει σπάνια και η αντίδραση είναι θετική με οπτική επαφή και επικοινωνία που βγάζει υγεία. Παρόλο που ο παίκτης που κάνει λάθος το αποδέχεται οι συμπαίκτες του τον καθησυχάζουν και επικοινωνούν με οπτική και λεκτική επαφή. Επίσης ο πάγκος σε τέτοιες ομάδες συνεισφέρει με φωνή και ενέργεια σε αντίθεση με τις μέτριες όπου οι εκτός γραμμών ‘δηλητηριάζουν’  με την απάθεια ή την γκρίνια.  

Υπάρχουν πολλά ακόμα μικρά πράγματα που δείχνουν το επίπεδο της μπασκετικής κουλτούρας μιας ομάδας. Η αναγνώριση του πασέρ δείχνοντας τον αμέσως μετά από το καλάθι, το πόσο γρήγορα πάνε οι συμπαίκτες να σηκώσουν τον πεσμένο στο παρκέ συμπαίκτη τους και ο κατάλογος είναι αρκετά μεγάλος.  

Πολλές φορές ομάδες με πολύ σωστή ''μπασκετική κουλτούρα'' έχουν 2-3 παίκτες που δεν έχουν ενσωματωθεί απόλυτα και αυτό είναι κάτι που μπορεί να προκαλέσει ένα ράγισμα στο όλο οικοδόμημα ειδικά αν οι παίκτες αυτοί είναι σημαντικοί. Γενικά οι ομάδες διαφέρουν και δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη συνταγή που είναι κατάλληλη για κάθε ομάδα. Χρειάζεται δουλειά από το προπονητικό team για να παντρέψει όλες τις διαφορετικές προσωπικότητες των παικτών για να δημιουργήσει μια ενιαία και κατάλληλη για την ομάδα μπασκετική κουλτούρα.

Προσέγγιση στην προπονητική διαδικασία

Η προσέγγιση στο coaching πρέπει να είναι αυθεντική και αυτό είναι ένα λάθος που πολλοί προπονητές κάνουν ειδικά στο ξεκίνημα της καριέρας τους όταν προσπαθούν να προπονήσουν και να κοουτσάρουν μιμούμενοι φτασμένους προπονητές.

Η προπονητική διαδικασία είναι μια ζωντανή και συνεχιζόμενη διαδικασία οπότε κάθε προπονητής δεν πρέπει να φοβάται να αλλάξει ή να διορθώσει πράγματα ακόμα και να αυτό δείξει μια ''αδυναμία''  μπροστά στους παίκτες. Δεν έχω φοβηθεί να αλλάξω ένα play ή ένα κομμάτι επίθεσης όταν από το χαρτί το μεταφέρω στην προπόνηση μας και οι συνεργάτες μου το γνωρίζουν. Επίσης δεν είναι άσχημη ιδέα ο προπονητής να συζητήσει με τους παίκτες του ένα τακτικό θέμα στο video room. Βέβαια η τελική απόφαση θα ληφθεί από τον προπονητή.

Ένα πράγμα που είναι αδιαπραγμάτευτο για εμένα στην προπονητική μου. Να μην κάνει κανένας παίκτης κάτι που είναι επιζήμιο για την ομάδα. Με άλλα λόγια να μην πάψει ποτέ να είναι καλός συμπαίκτης! Μέσα και έξω από τι γήπεδο.

Επίσης πολύ σημαντικό είναι οι προπονητές να εφοδιάζουν  τους παίκτες τους με μαθήματα ζωής. Άλλωστε μια αθλητική καριέρα, όσο καλός παίκτης κι αν είναι κάποιος, διαρκεί μερικά χρόνια σε αντίθεση με την ζωή του που συνεχίζεται. 

(Συνέχεια στο 2ο μέρος)