Η αυτοπεποίθηση ως συστατικό επιτυχίας μιας ομάδας

Μερικοί προπονητές βασίζονται στα fundamentals του παιχνιδιού, ή στο decision making σε επίθεση (κυρίως) και άμυνα. Άλλοι στους αυτοματισμούς ή στην υπομονή για να βγει ένα σουτ με μεγάλο ποσοστό επιτυχίας. Άλλοι επιμένουν στις βασικές αρχές της άμυνας ή στον αιφνιδιασμό.

Όλες αυτές οι τακτικές και πολλές άλλες μπορεί να έχουν επιτυχία, καμιά ομάδα όμως δεν μπορεί να κερδίζει αν οι παίκτες της δεν έχουν αυτοπεποίθηση και εμπιστοσύνη στις δυνατότητες τους. 

        

Μια ομάδα με παίκτες που πιστεύουν στις ικανότητες τους, μπορούν να παίξουν οποιοδήποτε επιθετικό ή αμυντικό σύστημα με επιτυχία. Όλοι οι επιτυχημένοι προπονητές γνωρίζουν ότι η προπονητική καθοδήγηση, εκτός από την τεχνική και την τακτική, περιλαμβάνει και την πνευματική και ψυχολογική προετοιμασία των αθλητών. Η ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης μιας ομάδας είναι ίσως ο πιο σημαντικός στόχος ενός προπονητή που μπορεί να ανεβάσει το επίπεδο μιας ομάδας. Είναι σημαντικό οι προπονητές να αναρωτηθούν πώς πρέπει να καλλιεργούν την αυτοπεποίθηση των αθλητών τους σε καθημερινή βάση, αλλά και να προσέχουν μήπως η συμπεριφορά τους μειώνει την αυτοπεποίθηση των παικτών τους.  

Βασικές αρχές για την καλλιέργεια αυτοπεποίθησης σε μια ομάδα σε καθημερινή βάση

Πολλοί προπονητές αφήνουν στην τύχη την πνευματική και ψυχολογική προετοιμασία των αθλητών τους και περιμένουν οι παίκτες τους να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση με κάποιο θαυματουργό τρόπο, από μόνοι τους, σαν μάνα εξ’ ουρανού. Οι έξυπνοι προπονητές δουλεύουν και δυναμώνουν την αυτοπεποίθηση των αθλητών τους καθημερινά, δουλεύοντας σε αυτό το κομμάτι, όπως ακριβώς την τεχνική και τη τακτική. Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να αναπτύξει ο προπονητής την αυτοπεποίθηση των παικτών του:                                                                                    

• Πρέπει να υπάρχει συνεχής και έκδηλη εμπιστοσύνη στις ικανότητες και την δυνατότητα των παικτών. Ο προπονητής πρέπει να το λέει αλλά και να το δείχνει, ότι εμπιστεύεται τους παίκτες του. Οι στόχοι που τίθενται από τον προπονητή πρέπει να είναι υψηλοί αλλά ταυτόχρονα και ρεαλιστικοί, ώστε να μπορούν οι αθλητές να τους εκπληρώσουν. Ο αθλητής πρέπει πρώτα να πεισθεί ότι θα πετύχει εάν καταβάλει την απαραίτητο χρόνο και τη απαιτούμενη προσπάθεια. Η εμπιστοσύνη του προπονητή αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο στην προσπάθεια του να επιτύχει, γιατί ο αθλητής μπορεί πολύ γρήγορα να διαισθανθεί εάν ο προπονητής του τον πιστεύει ή έχει χάσει την εμπιστοσύνη του προς αυτόν.

• Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει  να δοθεί στην κατάλληλη προετοιμασία του αθλητή μέσα από ποιοτικές και στοχευμένες προπονήσεις. Η σωστή προετοιμασία μέσα από τις προπονήσεις οπλίζει τους παίκτες με αυτοπεποίθηση και είναι το εισιτήριο για μελλοντική επιτυχία. Επομένως είναι απαραίτητο να κατανοήσουν οι παίκτες και οι προπονητές την σημασία της προπόνησης και την αξιοποίηση της στο μέγιστο για να έχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Όταν έχει γίνει η απαραίτητη δουλειά στην προπόνηση, οι παίκτες αισθάνονται ότι έχουν επενδύσει την απαιτούμενη προσπάθεια για να φθάσουν στην επιτυχία. Αυτό τους δίνει την απαραίτητη αυτοπεποίθηση που χρειάζονται τόσο πολύ στον αγώνα.

• Ειδικότερα οι προπονήσεις πρέπει να περιλαμβάνουν καταστάσεις που να ''μοιάζουν'' με αυτές του αγώνα. Η εξοικείωση σε καταστάσεις αγώνα επενεργεί πολύ θετικά στην αυτοπεποίθηση των παικτών, καθώς είναι έτοιμοι να αντιδράσουν σε αυτές τις καταστάσεις, όπως θέλει ο προπονητής αφού το έχουν δουλέψει πολλές φορές στην προπόνηση. Οι προπονήσεις αυτές είναι ότι ο “εξομοιωτής πτήσης” για τους πιλότους των αεροπλάνων. Όταν οι παίκτες πάνε στον αγώνα απροετοίμαστοι καταστάσεις αγώνα, δεν ξέρουν τι να περιμένουν και επικρατεί αμφιβολία και σύγχυση. Αν αντιμετωπίζουν καταστάσεις που δεν είναι προετοιμασμένοι να αντιδράσουν είναι απολύτως βέβαιο ότι θα αποτύχουν.

• Ο σχεδιασμός των προπονήσεων και των ασκήσεων πρέπει να είναι τέτοιος, ώστε οι παίκτες να μπορούν να τις ολοκληρώσουν με επιτυχία σε σύντομο χρονικό διάστημα. Θέλουμε παράλληλα με την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους να αναπτύσσεται και η αυτοπεποίθηση τους. Οι ασκήσεις σαφώς και πρέπει να έχουν το στοιχείο της πρόκλησης για να υπάρχει βελτίωση, αλλά να είναι και ανάλογες του επιπέδου των παικτών με προοδευτική αύξηση του βαθμού δυσκολίας. Είναι απαραίτητο να βιώνουν την επιτυχία και να αναπτύσσουν την αυτοπεποίθηση τους.

• Πολύ σημαντικό είναι επίσης να επιβραβεύονται οι παίκτες στις επιτυχίες τους με συγκεκριμένο και ειλικρινή τρόπο. Η συμπεριφορά του προπονητή πρέπει να είναι θετική πολύ περισσότερες φορές απ’ ότι αρνητική. Να παρακινεί τους παίκτες προς την επιτυχία και την νίκη, παρά στο πώς θα αποφύγουν την αποτυχία και την ήττα. Δεν πρέπει να φοβούνται να κάνουν το λάθος. Η αποτυχία πρέπει να εκλαμβάνεται σαν ανατροφοδότηση για να μαθαίνουν από τα λάθη τους και να βελτιώνουν ή να αλλάζουν τον τρόπο παιχνιδιού τους. Όταν ένας προπονητής αλλάζει έναν παίκτη με το παραμικρό λάθος, αυτός αντιλαμβάνεται ότι το λάθος είναι καθοριστικό και χάνει την αυτοπεποίθηση του. Παίκτες που παίζουν με τον φόβο του λάθους είναι σφιγμένοι, χωρίς αυτοπεποίθηση και παίζουν περισσότερο για να μην κάνουν λάθος παρά για να κάνουν μια θετική ενέργεια.

• Οι παίκτες πρέπει να ενθαρρύνονται να παίζουν ξεπερνώντας τα λάθη τους. Η καλύτερη μέθοδος εδώ είναι να μαθαίνει ο παίκτης να διορθώνει τα λάθη του και να μην τα μεγαλοποιεί. Αν είναι απαραίτητο θα γίνει και αρνητική κριτική τότε καλό είναι να συνοδεύεται και από δύο θετικές παρατηρήσεις (τεχνική του σάντουιτς). Αυτή η τεχνική επιτρέπει την εποικοδομητική κριτική καθώς επικεντρώνει την προσοχή του παίκτη στο πως να διορθώσει το λάθος του χωρίς να το μεγαλοποιεί και να μειώνει την αυτοπεποίθηση του.

• Τους δύσκολους αγώνες καλό είναι ο προπονητής να τους βλέπει σαν πρόκληση και όχι σαν απειλή. Στα μεγάλα παιχνίδια και στις δύσκολες καταστάσεις είναι καλό ο προπονητής να δείχνει ηρεμία, αυτοπεποίθηση και αυτοκυριαρχία. Οι παίκτες διαισθάνονται την ψυχολογική κατάσταση του προπονητή και επηρεάζονται απ’ αυτή. Αν λοιπόν υπάρχει ηρεμία στον προπονητή τότε και η ομάδα θα είναι ήρεμη και γεμάτη αυτοπεποίθηση. Απαραίτητο είναι επίσης να τους υπενθυμίσουμε την καλή προετοιμασία τους και το δικαίωμα να περιμένουν την επιτυχία που τους ανήκει δικαιωματικά.  

Κλείνοντας πρέπει να τονίσω ότι πολλές φορές στην προπόνηση ένα θετικό σχόλιο του προπονητή ανεβάζει ψυχολογικά έναν παίκτη.  Άλλες φορές ακόμα και στη ίδια προπόνηση έρχεται ένα αρνητικό σχόλιο που μπορεί να τον εκνευρίσει. Αν η αυτοπεποίθηση του παίκτη δεν είναι χτισμένη σε σταθερές βάσεις τότε η  εναλλαγή  των συναισθημάτων αποσυντονίζει. Η δημιουργία μιας σταθερής αυτοπεποίθησης είναι κάτι που πρέπει να χτίσουμε στους παίκτες μιας ομάδας.

Σε καμία περίπτωση τα θετικά σχόλια δεν πρέπει να παραφουσκώνουν έναν παίκτη ούτε η κριτική να τον ταρακουνάει. Η αυτοπεποίθηση σε σταθερή βάση είναι δεξιότητα και απαιτείται συστηματική προσπάθεια για να αναπτυχθεί.