Του Τάκη Πανούλια 22/09/2010
Θα ξεκινήσουμε μια σειρά από άρθρα για τους μύθους της προπονητικής του basketball, του coaching αλλά και του μπάσκετ γενικότερα. Είναι κάτι σαν τους αστικούς μύθους (urban legends). Οι αστικοί μύθοι είναι ιστορίες ή θρύλοι, συνήθως φανταστικών γεγονότων που διαδίδονται από στόμα σε στόμα. Άλλοτε είναι φήμες άλλοτε βασίζονται σε πραγματικά γεγονότα, αλλά τις περισσότερες φορές είναι δημιουργήματα της φαντασίας.
Το μπάσκετ είναι από τα σπορ που απολαμβάνει υπερβολικής διαφήμισης και προώθησης από ανθρώπους που μεταδίδουν αθλητικά (sportscasters), δημοσιογράφους, αθλητικογράφους, εκπρόσωπους παικτών media, και διαφημιστές. Στην προσπάθεια τους να προβάλουν το προϊόν πολλές φορές υπερβάλλουν και ξεπερνούν τα όρια. Έτσι πολλές φορές η προπονητική διαδικασία κατακλύζεται αμείλικτα από ιδέες και υλικό ανθρώπων που δεν κατέχουν το αντικείμενο ή χειρότερα το κατέχουν πλημμελώς.
Εδώ εισέρχεται η ευθύνη των προπονητών που χωρίς κριτική σκέψη ενσωματώνουν αυτές τις ιδέες στις δικές τους απόψεις. Ωστόσο αν γνωρίζουμε τους μύθους και τους παραλογισμούς που ευρέως διακηρύσσονται μπορούμε να τους παρακάμψουμε ώστε να μην περιορίσουν τις πιθανότητες της επιτυχίας μας.
Εκφράσεις του συρμού όπως το σκάκι των προπονητών, τα διλλήματα που βάζει ο ένας coach στον άλλο, το πλάνο που επέδωσε, οι αλλαγές που γύρισαν τον αγώνα, οι φάσεις οι δουλεμένες στην προπόνηση χρησιμοποιούνται κατά κόρον και αποκτούν σχεδόν μια μεταφυσική υπόσταση. Δεν είναι πράγματα που δεν συμβαίνουν αλλά η υπερβολή πολλές φορές δραματοποιεί καταστάσεις και "βλέπει" πράγματα και καταστάσεις εκεί που δεν υπάρχουν.
Δεν προσπαθώ να μηδενίσω κανενός την προσπάθεια και αλίμονο αν πιστεύω ότι η στρατηγική και η τακτική προετοιμασία δεν είναι κομμάτι απαραίτητο για την επιτυχή έκβαση ενός αγώνα. Το αντίθετο μάλιστα. Η προσέγγιση ενός αγώνα χωρίς πλάνο είναι καταστροφική. Όπως λένε αν αποτύχεις στην προετοιμασία τότε προετοιμάζεσαι για αποτυχία. Απλά η θεοποίηση ορισμένων παραμέτρων στο coaching θυμίζει την προσπάθεια των κριτικών λογοτεχνίας για την ερμηνεία των ποιημάτων. Τι ήθελε να πει ο ποιητής… Η ερμηνευτική επιστήμη σε όλο της το μεγαλείο.
Μύθος νούμερο ένα
Ο πρώτος μύθος αφορά την παρομοίωση ενός αγώνα μπάσκετ με μια παρτίδα σκάκι. Η αγαπημένη φράση των sportscasters. Το περίφημο σκάκι των προπονητών σε έναν αγώνα μπάσκετ δεν είναι και τόσο… σκάκι.
• Στο σκάκι οι κανόνες είναι συγκεκριμένοι και δεν επιδέχονται ερμηνείας ή την λεγόμενη κρίση του διαιτητή. Οι κινήσεις στα πιόνια είναι συγκεκριμένες αυστηρά. Δεν μπορούμε να κάνουμε δύο κινήσεις ή αν θέλετε να αλλάξουμε (να ανανεώσουμε την επίθεση μας) την κίνηση μας.
• Η δική μας βασίλισσα (η βεντέτα μας) και ο βασιλιάς μας (ο σταρ μας) μπορεί ξαφνικά να κάνουν κινήσεις που ούτε ο ίδιοι δεν είχαν φανταστεί ότι μπορεί να κάνουν.
• Τα πιόνια μας πολλές φορές δεν θυσιάζονται αν δεν έχουν κέφι ή την βλέπουν στρατηγοί. Άσε που τα πιόνια του αντιπάλου ντύνονται βασίλισσες και σου κάνουν ανυπολόγιστη ζημιά.
Μπορώ να παραθέτω διαφορές όλο το εικοσιτετράωρο. Δεν θα πω ότι δεν υπάρχουν και πολλές ομοιότητες. Αλλά αν θέλετε να το παρομοιάσετε με ένα παιχνίδι αυτό μάλλον είναι το τάβλι. Ναι αυτό το καταραμένο παιχνίδι με τις ζαριές. Έχει και αυτό κανόνες αλλά τα ζάρια παίζουν μεγάλο ρόλο. Μπορείς να υπολογίσεις τις πιθανότητες αλλά δεν παύει να είναι πιθανότητες. Τα έχεις υπολογίσει καλά αλλά ξαφνικά ο αντίπαλος ρίχνει εξάρες και το έχασες το παιχνιδάκι.
Βέβαια αν είσαι κατώτερος παίκτης θα χάσεις τις περισσότερες φορές, αλλά αν είσαι περίπου στο ίδιο επίπεδο, μια καλή ζαριά και όλα μπορούν να γίνουν. Προσωπικά δεν παίζω τάβλι γιατί με νευριάζει. Μου την δίνουν οι ζαριές. Προτιμώ το σκάκι. Αλλά οφείλω να ομολογήσω ότι και το τάβλι έχει την γοητεία του. Άρα την επόμενη φορά κύριοι μάλλον καλύτερα να πείτε το τάβλι των προπονητών.
Άλλος γυρίζει την άμυνα σε ζώνη και κερδίζει το παιχνίδι και άλλος δέχεται τρία απανωτά τρίποντα όπως κάποτε ο coach Φώσκολος με το Περιστέρι εναντίον της Maccabi και χάνει το παιχνίδι. Θα μου πεις στο παιχνίδι αυτό ο αντίπαλος είχε στις τάξεις του τον περίφημο σουτέρ Doron Jamchi!!! Ίσως αυτό έπρεπε να το δει ο coach. Αλλά πόσες ομάδες με πολύ καλούς σουτέρ δεν κόλλησαν εναντίον κάποιας ζώνης.
Για να το κλείσουμε, το μπάσκετ παίζεται από ανθρώπους και θα γίνουν λάθη. Είναι παιχνίδι των λαθών (νάτο και το άλλο κλισέ). Σίγουρα οι προπονητές κάνουν τις κινήσεις τους, καταστρώνουν την στρατηγική τους, προετοιμάζουν τους παίκτες τους σωματικά, πνευματικά και ψυχολογικά. Νομίζετε ότι όλα αυτά είναι λίγα;
Αλλά τα αθλήματα με μπάλα όμως είναι χαοτικά. Μια ελάχιστη αλλαγή στις αρχικές συνθήκες μπορεί να παράγει τελείως διαφορετικό αποτέλεσμα στο τέλος. Το φαινόμενο της πεταλούδας έχει μεγάλη εφαρμογή στο κόσμο των σπορ όπως και στην "πραγματική ζωή". Οι Henri Poincaré και Edward Lorenz δεν είχαν το μπάσκετ στο μυαλό τους όταν την μελετούσαν αλλά η θεωρία του χάους έχει μεγάλη επίδραση και στα σπορ. Δεν είναι κακό να παραδεχτούμε ότι κάποια πράγματα δεν είναι κάτω από την κυριαρχία μας. Αυτή είναι και η ομορφιά του αθλήματος.
ΥΓ. Υπόσχομαι και ένα άρθρο για την σχέση του χάους και του μπάσκετ αλλά και των σπορ γενικότερα.
Εδώ εισέρχεται η ευθύνη των προπονητών που χωρίς κριτική σκέψη ενσωματώνουν αυτές τις ιδέες στις δικές τους απόψεις. Ωστόσο αν γνωρίζουμε τους μύθους και τους παραλογισμούς που ευρέως διακηρύσσονται μπορούμε να τους παρακάμψουμε ώστε να μην περιορίσουν τις πιθανότητες της επιτυχίας μας.
Εκφράσεις του συρμού όπως το σκάκι των προπονητών, τα διλλήματα που βάζει ο ένας coach στον άλλο, το πλάνο που επέδωσε, οι αλλαγές που γύρισαν τον αγώνα, οι φάσεις οι δουλεμένες στην προπόνηση χρησιμοποιούνται κατά κόρον και αποκτούν σχεδόν μια μεταφυσική υπόσταση. Δεν είναι πράγματα που δεν συμβαίνουν αλλά η υπερβολή πολλές φορές δραματοποιεί καταστάσεις και "βλέπει" πράγματα και καταστάσεις εκεί που δεν υπάρχουν.
Δεν προσπαθώ να μηδενίσω κανενός την προσπάθεια και αλίμονο αν πιστεύω ότι η στρατηγική και η τακτική προετοιμασία δεν είναι κομμάτι απαραίτητο για την επιτυχή έκβαση ενός αγώνα. Το αντίθετο μάλιστα. Η προσέγγιση ενός αγώνα χωρίς πλάνο είναι καταστροφική. Όπως λένε αν αποτύχεις στην προετοιμασία τότε προετοιμάζεσαι για αποτυχία. Απλά η θεοποίηση ορισμένων παραμέτρων στο coaching θυμίζει την προσπάθεια των κριτικών λογοτεχνίας για την ερμηνεία των ποιημάτων. Τι ήθελε να πει ο ποιητής… Η ερμηνευτική επιστήμη σε όλο της το μεγαλείο.
Μύθος νούμερο ένα
Ο πρώτος μύθος αφορά την παρομοίωση ενός αγώνα μπάσκετ με μια παρτίδα σκάκι. Η αγαπημένη φράση των sportscasters. Το περίφημο σκάκι των προπονητών σε έναν αγώνα μπάσκετ δεν είναι και τόσο… σκάκι.
• Στο σκάκι οι κανόνες είναι συγκεκριμένοι και δεν επιδέχονται ερμηνείας ή την λεγόμενη κρίση του διαιτητή. Οι κινήσεις στα πιόνια είναι συγκεκριμένες αυστηρά. Δεν μπορούμε να κάνουμε δύο κινήσεις ή αν θέλετε να αλλάξουμε (να ανανεώσουμε την επίθεση μας) την κίνηση μας.
• Η δική μας βασίλισσα (η βεντέτα μας) και ο βασιλιάς μας (ο σταρ μας) μπορεί ξαφνικά να κάνουν κινήσεις που ούτε ο ίδιοι δεν είχαν φανταστεί ότι μπορεί να κάνουν.
• Τα πιόνια μας πολλές φορές δεν θυσιάζονται αν δεν έχουν κέφι ή την βλέπουν στρατηγοί. Άσε που τα πιόνια του αντιπάλου ντύνονται βασίλισσες και σου κάνουν ανυπολόγιστη ζημιά.
Μπορώ να παραθέτω διαφορές όλο το εικοσιτετράωρο. Δεν θα πω ότι δεν υπάρχουν και πολλές ομοιότητες. Αλλά αν θέλετε να το παρομοιάσετε με ένα παιχνίδι αυτό μάλλον είναι το τάβλι. Ναι αυτό το καταραμένο παιχνίδι με τις ζαριές. Έχει και αυτό κανόνες αλλά τα ζάρια παίζουν μεγάλο ρόλο. Μπορείς να υπολογίσεις τις πιθανότητες αλλά δεν παύει να είναι πιθανότητες. Τα έχεις υπολογίσει καλά αλλά ξαφνικά ο αντίπαλος ρίχνει εξάρες και το έχασες το παιχνιδάκι.
Βέβαια αν είσαι κατώτερος παίκτης θα χάσεις τις περισσότερες φορές, αλλά αν είσαι περίπου στο ίδιο επίπεδο, μια καλή ζαριά και όλα μπορούν να γίνουν. Προσωπικά δεν παίζω τάβλι γιατί με νευριάζει. Μου την δίνουν οι ζαριές. Προτιμώ το σκάκι. Αλλά οφείλω να ομολογήσω ότι και το τάβλι έχει την γοητεία του. Άρα την επόμενη φορά κύριοι μάλλον καλύτερα να πείτε το τάβλι των προπονητών.
Άλλος γυρίζει την άμυνα σε ζώνη και κερδίζει το παιχνίδι και άλλος δέχεται τρία απανωτά τρίποντα όπως κάποτε ο coach Φώσκολος με το Περιστέρι εναντίον της Maccabi και χάνει το παιχνίδι. Θα μου πεις στο παιχνίδι αυτό ο αντίπαλος είχε στις τάξεις του τον περίφημο σουτέρ Doron Jamchi!!! Ίσως αυτό έπρεπε να το δει ο coach. Αλλά πόσες ομάδες με πολύ καλούς σουτέρ δεν κόλλησαν εναντίον κάποιας ζώνης.
Για να το κλείσουμε, το μπάσκετ παίζεται από ανθρώπους και θα γίνουν λάθη. Είναι παιχνίδι των λαθών (νάτο και το άλλο κλισέ). Σίγουρα οι προπονητές κάνουν τις κινήσεις τους, καταστρώνουν την στρατηγική τους, προετοιμάζουν τους παίκτες τους σωματικά, πνευματικά και ψυχολογικά. Νομίζετε ότι όλα αυτά είναι λίγα;
Αλλά τα αθλήματα με μπάλα όμως είναι χαοτικά. Μια ελάχιστη αλλαγή στις αρχικές συνθήκες μπορεί να παράγει τελείως διαφορετικό αποτέλεσμα στο τέλος. Το φαινόμενο της πεταλούδας έχει μεγάλη εφαρμογή στο κόσμο των σπορ όπως και στην "πραγματική ζωή". Οι Henri Poincaré και Edward Lorenz δεν είχαν το μπάσκετ στο μυαλό τους όταν την μελετούσαν αλλά η θεωρία του χάους έχει μεγάλη επίδραση και στα σπορ. Δεν είναι κακό να παραδεχτούμε ότι κάποια πράγματα δεν είναι κάτω από την κυριαρχία μας. Αυτή είναι και η ομορφιά του αθλήματος.
ΥΓ. Υπόσχομαι και ένα άρθρο για την σχέση του χάους και του μπάσκετ αλλά και των σπορ γενικότερα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου